Chemotherapie als behandeling bij kanker
Chemotherapie is een heel bekend onderdeel van de behandeling bij kanker. Iedereen heeft er wel eens van gehoord, maar wie weet wat het écht inhoudt? Wat doet de behandeling? Met welke mogelijke bijwerkingen moet je rekening houden? Heb je daar zelf invloed op? Op deze en andere vragen heb je antwoord na het lezen van deze blog.
Chemotherapie is erop gericht kankercellen te doden of hun celdeling remmen. Doel is de kanker genezen of het verkleinen van de tumor. Voor de één werkt dit fantastisch, voor de ander geldt dat het nauwelijks of slechts tijdelijk effect heeft. Het is onmogelijk om vooraf te voorspellen of chemotherapie aanslaat, de tijd zal het moeten leren. Als je arts je iets vertelt over de kans van slagen, dan is die informatie gebaseerd op de gemiddelde cijfers. Geen garantie dus, maar een indicatie waar je je niet blind op mag staren.
Hoe kan je meten of chemo aanslaat?
Het lastige met chemo is dat je niet direct aan je lichaam kunt voelen of het iets doet. Het lijkt aannemelijk dat het een goed teken is als je veel bijwerkingen hebt, maar dat is een aanname die niet klopt, de hoeveelheid bijwerkingen staat echt helemaal los van de werking. Heb je veel last? Dan betekent dit niet automatisch dat de chemotherapie goed werkt. Merk je er weinig van? Dan wil dat niet zeggen dat de chemotherapie geen invloed heeft op de ziekte.
De enige die kan beoordelen of een chemobehandeling aanslaat is je arts. Na een aantal behandelingen vindt er meestal een controleafspraak plaats, de arts kan op verschillende manieren kijken hoe het effect is.
- door bepaalde stofjes in het bloed te meten (tumormarkers)
- met een CT-scan, MRI-scan of PET-scan
- met een lichamelijk onderzoek
Kankercellen kunnen alleen regeren doordat ze zo slim zijn. Ze zijn gericht op overleven en om dat te bereiken kunnen ze van gedaante wisselen als ze bedreigd worden. Het kan hierdoor zomaar gebeuren dat de medicijnen waarmee jouw behandeling is ingericht tijdens een chemokuur ineens niet meer aanslaan. Simpelweg doordat ze de kankercellen niet meer herkennen.
Wat als de chemo helemaal niet aanslaat?
Als uit het onderzoek blijkt dat de chemobehandeling niet of veel te weinig aanslaat kan dat een enorme klap zijn. Soms is het mogelijk om een andere vorm van chemo aan te bieden, anders wordt uitgeweken naar een alternatieve therapievorm, soms kan de conclusie ook zijn dat er helemaal geen behandelopties meer zijn, maar die beslissing gaat niet over één nacht ijs.
Bijwerkingen van chemotherapie
Een chemokuur kan opgebouwd zijn uit verschillende medicijnen. Ieder middel heeft z’n eigen bijwerkingen. Jouw arts kan je vertellen wat je mag verwachten, maar dat is vooral omdat je dan weet wat normaal is en wat niet. Het is niet gezegd dat je ook daadwerkelijk alle bijwerkingen krijgt.
Bijwerkingen die het meest voorkomen zijn vermoeidheid, verslechtering van conditie, problemen met de stoelgang, misselijkheid, haaruitval, tekorten in bloedcellen, problemen met de mond en het tandvlees, veranderde menstruatie, gewichtstoename of afvallen, verandering in reuk en/of smaak en neuropathie.
Zo fit mogelijk de behandeling in
Chemotherapie is een aanslag op je lichaam, dat staat buiten kijf. Reden daarvoor is dat het middel dat je toegediend krijgt niet alleen je zieke cellen aanvalt, maar ook de gezonde. Om de kans van slagen te vergroten, is het belangrijk dat je zo fit mogelijk aan je behandeling begint.
Fitheid is tweeledig; lichamelijke conditie en geestelijke conditie. Je kunt hier zelf aan blijven werken.
- Begin met bewegen of (als je dat al deed) intensiveer dit
- eet gezond met extra aandacht voor eiwitten
- stop met roken
- drink geen alcohol
- probeer stress en emoties te reguleren
Natuurlijk zijn deze punten allemaal gemakkelijker gezegd dan gedaan als je weet dat je kanker hebt en misschien al midden in het energievretende behandeltraject zit. Het is logisch als je jezelf niet kunt aanzetten tot bovenstaande zaken. Het kan zeker helpend zijn om een professional te betrekken die je begeleidt.
Voeding, supplementen of medicatie en chemotherapie
Er zijn medicijnen, kruidenproducten, voedingsmiddelen en vitamines die verschil kunnen maken bij de werking van chemotherapie. Ze kunnen ervoor zorgen dat een middel sterker of juist minder sterk wordt, behalve op de werking kan je op deze manier ook invloed uitoefenen op de bijwerkingen.
Het is altijd belangrijk om met je arts of apotheker te overleggen, zij weten precies wat er eventueel aangepast moet worden aan je bestaande medicijngebruik. Twee veelgebruikte kruiden (al dan niet in supplementvorm) waarvan bekend is dat je ze beter achterwege kunt laten als je een chemobehandeling ondergaat zijn Sint-Janskruid en kurkuma, maar natuurlijk zijn er nog veel meer risicoproducten te noemen. Laat je hierover goed voorlichten door je arts of een diëtist.
Omgang met huisdieren
Waar je misschien niet meteen aan denkt als je een chemobehandeling ondergaat is de omgang met huisdieren. Klinkt ook best onlogisch misschien, want juist als je je rot voelt kan het knuffelen van een dier zo fijn zijn. Toch moet je hier voorzichtig mee zijn want beesten dragen soms veel ziekteverwekkers bij zich, niet zo handig als jouw weerstand toch al verlaagd is.
Wanneer je weet dat er een chemobehandeling gepland staat is het raadzaam om jouw huisdieren bij de dierenarts te laten controleren en indien nodig vaccineren. Ook kan je ze preventief een middel geven tegen vlooien, teken en wormen.
Zit je midden in je chemokuur, wees er dan extra alert op dat je telkens nadat je jouw huisdier hebt aangeraakt je handen goed wast. Ook het aanraken van diervoeding is geen goed idee, hierin kunnen namelijk ziekteverwekkers zitten. Ditzelfde geldt voor de ontlasting van dieren, dus ook het schoonmaken van de verblijven kan je het beste aan iemand anders overlaten.
Spanning door chemobehandeling
Je bent ziek en ondergaat een behandeling waarvan je niet zeker weet of deze je gaat helpen, dat brengt spanningen met zich mee. Die kunnen zich uiten in prikkelbaarheid of een sombere stemming.
Emotionele wankelheid kan leiden tot lichamelijke klachten, denk daarbij aan rug- of nekklachten, slapeloosheid, hoofdpijn en concentratieproblemen.
Spanningsklachten moet je serieus nemen, door dat te doen waak je ervoor dat ze je niet teveel gaan belemmeren. Als je met een aantal dingen rekening houdt, ben je al op de goede weg:
- Neem voldoende rust
- Pas het tempo waarin je jouw dagelijkse handelingen doet aan
- Zorg bewust voor ontspanning en afleiding
- Vraag hulp
- Beweeg genoeg
- Kijk kritisch naar je werk werken
